รักชีวิต-คิดเลิกบุหรี่

             กล่าวถึงสารอันตรายในบุหรี่ ปัจจัยที่ทำให้คนติด ผลจากการสูบบุหรี่ วิธีเลิก ประโยชน์จากการเลิกบุหรี่ เพิ่มเติม

ขอบคุณภาพจาก ตำราวิชาการสุขภาพ การควบคุมการบริโภคยาสูบ ศาสตราจารย์ นพ.สมเกียรติ วัฒนศิริชัยกุล

   #withdraw

รักชีวิต-คิดเลิกบุหรี่

               การสูบบุหรี่เป็นปัญหาสุขภาพที่สำคัญของทุกประเทศทั่วโลกรวมถึงประเทศไทย เนื่องจากการสูบบุหรี่เป็นปัจจัยเสี่ยงที่สำคัญของโรคเรื้อรังต่างๆ เช่น โรคหลอดเลือดหัวใจ โรคหลอดเลือดสมอง โรคมะเร็ง โรคปอดอุดตันเรื้อรัง นำมาซึ่งความตายและพิการเป็นจำนวนมาก ดังนั้นจึงมีโครงการช่วยเลิกบุหรี่จากหลายโครงการ เช่น โครงการเภสัชอาสาพาเลิกบุหรี่โดยเภสัชกรชุมชน
บทความนี้จะกล่าวถึง
-สารก่ออันตรายที่มีในบุหรี่
 -ปัจจัยที่ทำให้คนเสพติดบุหรี่
 -ผลของการสูบบุหรี่ต่อสุขภาพผู้สูบและคนรอบข้าง
 -กลวิธีในการเลิกสูบบุหรี
-ประโยชน์จากการเลิกบุหรี่

สารก้ออันตรายที่มีในบุหรี่
นิโคติน , ทาร์ , คาร์บอนมอนอกไซด์ , ไฮโดรเจนไซยาไนด์ , ไนโตรเจนไดออกไซด์

นิโคติน เป็นสารทำให้เกิดการเสพติดแล้ทำให้เกิดโรคหัวใจ

ทาร์ เป็นสารก่อมะเร็ง ทำให้ระคายเคืองทางเดินหายใจ

คาร์บอนมอนอกไซด์ เป็นก๊าซที่ขัดขวางการลำเลียงออกซิเจนของเม็ดเลือดแดง ทำให้ร่างกายได้รับออกซิเจนน้อยลง มีผลทำให้หัวใจทำงานหนักขึ้น

ไฮโดรเจนไซยาไนด์ เป็นก็าซที่ทำลายเยื่อบุหลอดลมส่งนปลายและถุงลม ทำให้เกิดอาการไอ มีเสมหะ และหลอดลมอักเสบเรื้อรัง

ไนโตรเจนไดออกไซด์ เป็นก็าซที่ทำลายเยื่อบุหลอดลมส่งนปลายและถุงลมทำให้เป็นโรคถุงร่มโป่งทอง

ผลของการสูบบุหรี่ต่อสุขภาพผู้สูบและคนรอบข้าง

                    ขอขอบคุณรูปจากมูลนิธิรณรงค์เพื่อการไม่สูบบุหรี่

        ผลของการสูบบุหรี่ต่อสุขภาพ ทำให้สุขภาพทั่วไปทรุดโทรม ภูมิคุ้มกันผิดปกติ ทำให้เกิดมะเร็ง 12 ชนิดจากปากถึงทวาร เช่น

• โรคหัวใจ เพิ่มความเสียงต่อโรคหัวใจ โรคความดันโลหิตสูง และโรคหลอดเลือดสมอง นำมาซึ่งความพิการ อัมพฤกษ์ อัมพาต
• แผลในกระเพาะอาหาร ร่างกายมีความต้านทานต่อเชื้อแบคทีเรียลดลง เป็นสาเหตุให้เกิดแผลในกระเพาะอาหาร
• ถุงลมโป่งพอง ทำให้เกิดภาวะถุงลมบวมและแตก ส่งผลให้ปอดไม่สามารถแลกเปลี่ยนก๊าซต่างๆได้ตามปกติ
• หย่อนสมรรถภาพทางเพศ ทำให้เชื้ออสุจิผิดปกติ และทำให้เลือดไหลเวียนไปเลี้ยงที่องคชาติได้น้อยลง เกิดภาวะหย่อนสมรรถภาพทางเพศ
• ผลต่อฟัน ทำให้เกิดคราบฟันเหลืองและฟันผุได้ ทำให้เสียบุคคลิกภาพ
• มะเร็งมดลูกและการแท้งลูก ผู้หญิงที่สูบบุหรี่เสี่ยงต่อการเกิดมะเร็งปากมกลูกและมะเร็งมดลูก อีกทั้งยังทำให้เกิดปัญหาการมีบุตรยากและเกิดภาวะแทรกซ้อนเวลาตั้งครรภ์และคลอดบุตร
• กรุดูกพรุน คาร์บอนมอนอกไซด์ในควันบุหรี่ทำให้ออกซิเจนในเม็ดเลือดลดลง กระดูกจะสูญเสียความหนาแน่นและหักง่าย
• ผิวหนังเหี่ยวย่น ดูแก่กว่าวัย ทำให้ผิวหนังขาดวิตตามิน และไปจำกัดการไหลเวียนเลือดไปเลี้ยงที่ผิวหนัง สภาพผิวหนังของคนสูบบุหรี่จึงแห้งหยาบและมีริ้วรอย

      **** ผลจากการสูบบุหรี่นอกจากจะทำอันตรายต่อผู้สูบแล้ว ยังมีผลต่อผู้ที่ได้รับควันบุหรี่ทั้งๆที่ไม่ได้เป็นผู้สูบ(ผู้สูบบุหรี่มือสอง)

            ผู้สูบบุหรี่มือสอง คือผู้ที่ไม่ได้สูบบุหรี่ แต่ได้รับควันบุหรี่จากสิ่งแวดล้อมหรือจากผู้สูบบุหรี่ที่อยู่ใกล้ ผู้สูบบุหรี่มือสองได้รับอันตรายจากพิษบุหรี่และเกิดโรค เช่น มะเร็งปอด โรคหลอดเลือดหัวใจได้เช่นเดียวกับผู้สูบบุหรี่

                ปัจจัยที่ทำให้คนเสพติดบุหรี่

    ภาวะเสพติดทางร่างกาย    นิโคตินในควันบุหรี่เป็นสารเสพติดที่ทำให้เกิดภาวะเสพติดทางร่างกาย

    ภาวะเสพติดทางจิตใจ   ผู้สูบบุหรี่คิดว่าการสูบบุหรี่ทำให้ผ่อนคลายความเครียด ลดความกระวนกระวายใจ สามารถจัดการกับความรู้สึกที่ไม่ดีต่างๆได้

    ภาวะติดทางสังคม หรือ นิสัยความเคยชิน   เกิดจากการที่ผู้สูบบุหรี่ได้สร้างความสัมพันธ์ระหว่างกิจกรรมประจำวันกับการสูบบุหรี่ เช่น สูบบุหรี่หลังจากการรับประทานอาหาร สูบบุหรี่ในวงเหล้า ลูบบุหรี่เพราะว่าทำให้มือทำอะไรบางอย่าง

กลวิธีในการเลิกสูบบุหรี

•  วิธีหักดิบ
• ใช้พฤติกรรมและจิตสังคมบำบัด
• ใช้ยาช่วยเลิกบุหรี่
• ใช้พฤติกรรมและจิตสังคมบำบัด ร่วมกับยา

      .  วิธีหักดิบ เป็นการเลิกบุหรี่โดยเด็ดขาด ไม่มีการลด ซึ่งเราจะรู้สึกทรมานประมาณ 3 วันแรก พ้นจากนี้ความทรมานจะค่อยๆลดลง เป็นการเลิกด้วยตัวเองโดยอาศัยกำลังใจอย่างเดียว

      . ใช้พฤติกรรมและจิตสังคมบำบัด โดย

       -หลีกเลี่ยงสิ่งยั่วยุ เช่น ไม่พกบุหรี่ หลีกเลี่ยงไม่เข้าใกล้คนสูบบุหรี่

       -เบี่ยงเบนความสนใจเมื่อเกิดความอยากสูบบุหรี่หรือเครียดขึ้นมา หรือเลิกทำสิ่งที่เคยชิน เช่น อมลูกอมดอกหญ้าขาว อาบน้ำ ทำกิจกรรมอื่น เช่น เล่นกีฬา

       -เสริมสร้างกำลังใจ พยามยามคิดถึงคนรอบข้าง หรือผลดีผลเสียของการสูบบุหรี่ บอกคนรอบข้างว่ากำลังเลิกสูบบุหรี่ เพื่อให้พวกเขาเป็นกำลังใจ ไม่มาชักชวนให้สูบบุหรี่

      . ใช้ยาช่วยเลิกบุหรี่ ภายใต้คำแนะนำของแพทย์และเภสัชกร ยาที่ใช้เช่น หมากฝรั่งนิโคติน แผ่นปิดช่วยเลิกบุหรี่ ยาอมหญ้าดอกขาว

      .ใช้พฤติกรรมและจิตสังคมบำบัด ร่วมกับยา สำหรับคนที่สูบบุหรี่หลายมวนมากต่อวัน

        ***ข้อปฏิบัติเมื่อรู้สึกอยากสูบบุหรี่

•        Delay อย่าสูบบุหรี่ทันทีที่อยากสูบ ให้ทำอย่างอื่นก่อน เช่น บ้วนปาก แปรงฟัน เคี้ยวผลไม้รสเปรี้ยว
•        Deep breath สูดลมหายใจเข้าออกลึกๆ และ ช้าๆ ทำเช่นนี้ 2-3 ครั้ง จะช่วยให้ผ่อนคลาย
•        Drink water ดื่มน้ำหรือล้างหน้าทันที เมื่อรู้สึกหงุดหงิด กระวนกระวายใจ
•        Do something else ทำกิจการอื่นเพื่อเบี่ยงเบนความสนใจ ยืดเวลาออกไป 3-5 นาที
•        Destination / Do exercise บอกตัวเองเสมอว่าตั้งใจเลิกสูบบุหรี่แน่นอนแล้ว

ประโยชน์จากการเลิกบุหรี่

• การเลิกบุหรี่ มีผลดีต่อทุกด้าน ทั้ง สุขภาพของผู้สูบและคนรอบข้าง ด้านบุคคลิกภาพของผู้สูบ ด้านเศรษฐกิจ
  -ด้านสุขภาพ ตามที่ได้กล่าวแล้ว
  ในหัวข้อ ผลของการสูบบุหรี่ต่อสุขภาพผู้สูบและคนรอบข้าง ดังนั้น การเลิกบุหรี่ ทำให้ห่างไกลจากโรคร้ายต่างๆที่เป็นผลจากบุหรี่
          หลังเลิกบุหรี่ สุขภาพจะดีขึ้นอย่างไร…(ขอบคุณ แผ่นพับจากหน่วยแนะแแนวและปรึกษาปัญหาสุขภาพ งานการพยาบาลป้องกันโรคแบะส่งเสริมสุขภาพ)
             หลังเลิกสูบ ภายใน 20 นาที ความดันโลหิตและอัตราการเต้นของหัวใจลดลง
             หลังเลิกสูบ ภายใน 12 ชั่วโมง ระดับก๊าชคาร์บอนมอนนอกไซด์ในเลื่อดจะลดลงสู่ระดับปกติ ปอดเริ่มขจัดเสมหะ และ สารเคมีออกจากร่างกาย
             หลังเลิกสูบ ภายใน 48 ชั่วโมง นิโคตินจะถูกขับออกจากร่างกายจนหมด การรับรู้รสและกลิ่นจะกลับเป็นปกติ
             หลังเลิกสูบ ภายใน 2-12 สัปดาห์ ระบบไหลเวีียนเลือด แลละการทำงานของปอดจะดีขึ้น
             หลังเลิกสูบ ภายใน 1 ปี โอกาสเกิดโรคหัวใจและหลอดเลือดจะลดลงครึ่งหนึ่งเมื่อเทียบกับคนที่สูบบุหรี่
             หลังเลิกสูบ ภายใน 5 ปี โอกาสเกิดโรคหลอดเลือดสมองจะลดลงเหลือเท่ากับคนไม่สูบบุหรี่
             หลังเลิกสูบ ภายใน 10 ปี โอกาสเกิดมะเร็งปอดจะลดลงครึ่งหนึ่ง เมื่อเทียบกับคนที่สูบบุหรี่ นอกจากนี้ยังลดโอกาสเกิดมะเร็งอื่นๆ
             หลังเลิกสูบ ภายใน 15ปี โอกาสเกิดโรคหัวใจและหลอดเลือดจะลดลงเหลือเท่ากับคนไม่สูบบุหรี่
  -ด้านบุคคลิกภาพ
  ของผู้สูบ เพราะการสูบบุหรี่นานๆ มากๆ จะทำให้เกิดกลิ่นตัว กลิ่นปาก ลมหายใจเหม็น ฟันเหลืองเป็นคราบ ใบหน้ามีรอยย่นลึกและผิวหมองคล้ำ -ดังนั้นการไม่สูบบุหรี่จะทำให้รูปลักษณ์เหล่านี้หายไป หรือ น้อยลง บุคคลิกภาพดีขึ้น ความมั่นใจของผู้สูบจะมากขึ้น
  -ด้านเศรษฐกิจ ทำให้ตัดค่าใช้จ่ายด้านบุหรี่ลงได้

          ดังที่ได้กล่าวมาในหัวข้อต่างๆ จะเห็นว่าพิษภัยของบุหรี่มีผลมากมายต่อทั้งผู้สูบและคนรอบข้าง การเลิกสูบบุหรี่เป็นสิ่งที่ไม่ยากถ้ามีความตั้งใจและถูกวิธี ที่สำคัญประโยชน์ที่ได้จากการเลิกบุหรี่มีผลดีทั้งต่อตนเอง คนรอบข้าง และประเทศชาติ ปัจจุบันหลายวิชาชีพมีการจัดโครงการช่วยเลิกบุหรี่ เภสัชอาสาพาเลิกบุหรี่ เป็นโครงการหนึ่งที่ช่วยให้ผู้สูบบุหรี่ สามารถเลิกได้อย่างถูกวิธี สามารถติตต่อได้ตามร้านขายยาที่มีเครื่องหมาย ตามรูป

สินค้าที่เกี่ยวข้องกับบทความนี้ : รถเข็นคนไข้ ,เตียงคนไข้,เครื่องผลิตออกซิเจน,ไม้เท้า,วอล์คเกอร์,โรเลเตอร์